Η Οστεοαρθρίτιδα είναι ο πιο κοινός τύπος αρθρίτιδας και οφείλεται στη φθορά των οστικών αρθρώσεων. Είναι μία χρόνια ρευματική πάθηση που εντοπίζεται σε περιφερικές αρθρώσεις δηλαδή στις αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, αλλά και σε αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Συνήθως αφορά μία άρθρωση (π.χ. γόνατο ή ισχίο) και μερικές φορές δύο ή περισσότερες αρθρώσεις. Όταν η οστεοαρθρίτιδα εντοπίζεται στη σπονδυλική στήλη είναι γνωστή και ως εκφυλιστική σπονδυλοαρθροπάθεια. Εμφανίζεται συχνότερα με την αύξηση της ηλικίας κυρίως σε γυναίκες.
Η οστεοαρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από φθορά του αρθρικού χόνδρου που καλύπτει την επιφάνεια των οστών μέσα στην άρθρωση και από οστική υπερπλασία στα όρια των αρθρικών επιφανειών των οστών μέσα στην άρθρωση. Έτσι δημιουργούνται οστικές προεξοχές, που λέγονται οστεόφυτα, αλλά ο κόσμος τις ξέρει ως “άλατα”. Τα οστεόφυτα όμως δεν έχουν καμία σχέση με το αλάτι που τρώμε, αλλά είναι οστά εκ των οστών.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι όχι μόνο η συχνότερη ρευματική πάθηση, αλλά και μια από τις συχνότερες παθήσεις του ανθρώπου. H συνολική συχνότητα της συμπτωματικής οστεοαρθρίτιδας, που αφορά τις αρθρώσεις τόσο των άνω και κάτω άκρων όσο και της σπονδυλικής στήλης, ανέρχεται στο 13,1% των ενηλίκων, ποσοστό αρκετά μεγάλο. Οι παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την ανάπτυξη της οστεοαρθρίτιδας είναι το γυναικείο φύλο, η μεγάλη ηλικία, γενετικοί παράγοντες, η παχυσαρκία και η κάκωση ή η επαναλαμβανόμενη επαγγελματική μηχανική επιβάρυνση και καταπόνηση των αρθρώσεων.
Τα κύρια συμπτώματα και κλινικά σημεία της οστεοαρθρίτιδας είναι:
- Πόνος, που έχει το χαρακτηριστικό ότι δεν εμφανίζεται κατά την ανάπαυση ή το κάθισμα, παρά μόνο στις κινήσεις της άρθρωσης ή όταν η άρθρωση φέρει το βάρος του σώματος, όπως π.χ. η άρθρωση του γόνατος ή του ισχίου.
- Δυσκαμψία της άρθρωσης δηλαδή δυσκολία στη κίνησή της μετά από ακινησία. Η δυσκαμψία αυτή είναι συνήθως ελαφριά, αλλά μπορεί να είναι και πολύ έντονη. Το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της δυσκαμψίας της οστεοαρθρίτιδας είναι ότι διαρκεί μόνο λίγα λεπτά της ώρας, σε αντίθεση με τη δυσκαμψία των φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων που διαρκεί πάνω από μισή ώρα.
- Διόγκωση της άρθρωσης, η οποία έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι “σκληρή” στην ψηλάφηση, είναι δηλ. οστικής προέλευσης.
- Παραμόρφωση της άρθρωσης, που αναπτύσσεται σε προχωρημένο στάδιο της πάθησης.
Οι επιπτώσεις της οστεοαρθρίτιδας είναι τεράστιες όχι μόνο στο κοινωνικό σύνολο αλλά και στην εθνική οικονομία της χώρας μας αφού είναι το τρίτο σε συχνότητα αίτιο μακροχρόνιας λειτουργικής ανικανότητας μετά από την ομάδα των υπολοίπων ρευματικών παθήσεων και την ομάδα των καρδιαγγειακών παθήσεων. Δηλαδή το 17% των αναρρωτικών αδειών και απουσίας από την εργασία τους είναι λόγω συμπτωματικής οστεοαρθρίτιδας.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της συμπτωματικής οστεοαρθρίτιδας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική θεραπεία. Η συντηρητική αντιμετώπιση αποτελείται από την μη φαρμακευτική θεραπεία όπως απώλεια βάρους, ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της άρθρωσης, φυσικοθεραπεία, υποστηρικτικές συσκευές (νάρθηκες, μπαστούνια, περιπατητικά βοηθήματα κ.ά.). Η φαρμακευτική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας γίνεται με αναλγητικά, κυρίως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (αλοιφές, χάπια), με εγχύσεις μέσα στην άρθρωση κορτιζόνης και υαλουρονικού οξέος αλλά και με χρόνια χορήγηση της διασερεϊνης(Verboril) με πολύ καλά αποτελέσματα. Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος ή του ισχίου, των οποίων τα συμπτώματα δεν ελέγχονται επαρκώς με τη φαρμακευτική και μη φαρμακευτική θεραπεία και παρουσιάζουν έντονο πόνο και κινητικές λειτουργικές διαταραχές, είναι υποψήφιοι για χειρουργική ορθοπεδική θεραπεία όπως η ολική αρθροπλαστική γόνατος ή ισχίου.
